Avtomatika

Modbus nədir?

Modbus nədir?

Modbus — sənaye avtomatlaşdırma sistemlərində cihazlar arasında məlumat mübadiləsini təmin edən kommunikasiya protokoludur. İlk dəfə 1979-cu ildə Modicon (hazırda Schneider Electric)tərəfindən hazırlanmışdır.

Modbus nə üçün istifadə olunur?

Modbus protokolu əsasən sensorlar, aktuatorlar PLC-lər (Programmable Logic Controller) kimi sənaye cihazlarının bir-biri ilə və ya əsas idarəetmə kompüteri (məsələn, SCADA sistemi) ilə əlaqə saxlaması, məlumat mübadiləsi və avtomatlaşdırma proseslərinin idarəsi üçün ən çox istifadə olunan sənaye rabitə protokoludur.

Modbus necə işləyir?

Modbus Master-Slave arxitekturası ilə işləyir. Bir "Master" (idarəedici) cihaz olur və bir və ya bir neçə "Slave" (icraedici) cihazlarla əlaqə saxlayır.Slave cihazlar yalnız master tərəfindən sorğu gəldikdə cavab verirlər.

  • Master sorğu göndərir (məsələn: “Sensorun temperatur dəyərini mənə göndər”)

  • Slave cavab verir (məsələn: “Temperatur = 24.6°C”)

Modbus protokolunun növləri

Modbus protokolunun 3 əsas növü mövcuddur və hər biri fərqli rabitə texnologiyası və tətbiq sahəsi üzrə istifadə olunur:

 

Modbus RTU nədir?

Modbus RTU(Remote Terminal Unit) – Seriyalı rabitə (RS-485/RS-232) üzərində ikilik (binary) formatda işləyir. Ən geniş yayılmış və performans baxımından effektiv formadır.

  • Rabitə mühiti: RS-485 və ya RS-232

  • Verilən formatı: Binary (ikilik)

  • Üstünlükləri: Yüksək sürət, az bant genişliyi, sənayedə geniş istifadə olunur

  • İstifadə sahələri: PLC-lər, motor sürücüləri, sensorlar

Modbus ASCII nədir?

Modbus ASCII – Seriyalı rabitə üzərində, lakin ASCII simvollardan istifadə edən formatdır. Oxunması asandır, amma RTU-dan daha yavaşdır.

  • Rabitə mühiti: RS-485 və ya RS-232

  • Verilən formatı: ASCII simvolları

  • Üstünlükləri: Debug və test üçün oxunaqlı məlumat formatı

  • Çatışmazlıqlar: RTU ilə müqayisədə daha yavaşdır

Modbus TCP/IP nədir?

Modbus TCP/IP – Ethernet şəbəkələri üzərində TCP/IP protokolu ilə işləyən Modbus formasıdır. Məsafədən idarə və SCADA sistemləri üçün uyğundur.

  • Rabitə mühiti: Ethernet (TCP/IP şəbəkəsi)

  • Verilən formatı: Binary (MBAP başlıqlı)
  • Üstünlükləri: Yüksək sürət, şəbəkə üzərindən inteqrasiya, genişləndirilə bilən arxitektura

  • İstifadə sahələri: SCADA sistemləri, IIoT cihazları, müasir sənaye avtomatlaşdırması

Modbus növlərinin texniki müqayisəsi

XüsusiyyətModbus RTUModbus ASCIIModbus TCP/IP
Fiziki mühitRS-485, RS-232RS-485, RS-232Ethernet
FormatBinaryASCIIBinary (MBAP)
SürətOrta - YüksəkAşağıYüksək
Debug imkanıÇətinAsanOrta
Şəbəkə dəstəyiYoxYoxVar

Modbus növü necə seçilməlidir?

Modbus növünün seçilməsi sistemin infrastrukturuna, sürət tələblərinə və cihaz uyğunluğuna əsaslanmalıdır:

  • Əgər sadə, lokal bir sisteminiz varsa, Modbus RTU ideal seçimdir.

  • Əgər məlumatların izlənməsi və sınaq vacibdirsə, Modbus ASCII daha uyğun olacaq.

  • Əgər Ethernet şəbəkəsində işləyirsinizsə, Modbus TCP/IP istifadə edilməlidir.

Modbus-un Tətbiq Sahələri

Sənaye avtomatikləşdirmə - istehsalat xətlərində müxtəlif avadanlıqların əlaqələndirilməsi üçün idealdır.

Enerji idarəetmə sistemləri - elektrik panellərində, enerji sayğaclarında və enerji idarəetmə sistemlərində istifadə olunur.

Bina avtomatlaşdırması - işıqlandırma, istilik sistemləri və lift nəzarəti üçün Modbus geniş istifadə olunur.

SCADA sistemləri - uzaqdan nəzarət və məlumat toplama sistemlərində əsas kommunikasiya protokoludur.

PLC-lərlə əlaqə - demək olar ki, bütün PLC istehsalçıları Modbus dəstəyi təklif edir.

Nəticə

Modbus-un RTU, ASCII və TCP/IP növləri hər biri özünəməxsus üstünlüklərə malikdir və fərqli sənaye tətbiqlərində istifadə olunur. Doğru növün seçilməsi sisteminizin etibarlılığı, sürəti və genişlənəbilənliyi baxımından vacib rol oynayır. Müasir avtomatlaşdırma sistemlərində Modbus TCP/IP üstünlük qazansa da, RTUASCII hələ də çox sayda tətbiqdə effektiv olaraq istifadə olunur.

Tez-tez verilən suallar (FAQ)

1. Modbus RTU ilə Modbus TCP/IP arasında əsas fərq nədir?

RTU seriyalı rabitədə, TCP/IP isə Ethernet şəbəkəsində işləyir.

2. Modbus neçə cihazı dəstəkləyir?

RTU və ASCII 247 cihazı, TCP/IP isə IP adreslərinin sayına görə çoxlu cihazı dəstəkləyə bilər.

3. Modbus protokolunun istifadəsi pulludurmu?

Xeyr, Modbus açıq standartdır və lisenziya tələb etmir.

4. Hansı Modbus növü SCADA sistemləri üçün daha uyğundur?

Modbus TCP/IP – sürət, miqyas və şəbəkə dəstəyi baxımından SCADA sistemləri üçün daha uyğundur.

Bizimlə Əlaqə
Texnoloji Həlləriniz üçün Dəstək!

🟢 Peşəkar Mühəndislər
🟢 Müasir Avadanlıqlar 
🟢 Etibarlı Həllər 
🟢 Müştəri Məxfiliyi 

Bir cavab yazın

Sizin e-poçt ünvanınız dərc edilməyəcəkdir. Gərəkli sahələr * ilə işarələnmişdir